Inleiding

Wat is nu precies een grote muziekwedstrijd? Die vraag rijst wanneer men vaststelt dat het aantal wedstrijden de afgelopen halve eeuw hand over hand is toegenomen. Iets meer dan vijftig jaar geleden beleefde de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano een eerste historische editie, die door Leon Fleisher werd gewonnen. De herinneringen aan wie sindsdien eerste werd – Ashkenazy, Frager, Afanassiev, El Bacha, Braley… – zijn in toenemende mate nog steeds actueel. Wat is er aan van die vermeende uniformering van talenten, van de internationalisering van scholen, van het wetenschappelijk klaarstomen van ‘wedstrijdmachines’? Deze editie 2003 heeft bewezen dat deze bezorgdheid vaak overdreven is. Nu de landen van het Verre Oosten definitief tot ontbolstering zijn gekomen, mogen we een competitie verwachten die geografisch minder begrensd is en waarin visie op het repertoire, klankcultuur, persoonlijke ontwikkeling, rijpheid of onervarenheid even belangrijk zijn. Zo ontstaat inderdaad een bijzonder breed spectrum, mogen we tot onze grote vreugde vaststellen!

De jury, die door zijn prestige en veelzijdigheid een uniek college van experts vormt, werd in de halve finale geconfronteerd met 24 persoonlijkheden. Het minste wat we kunnen zeggen, is dat velen van hen onze verdere aandacht verdienden. Slechts twaalf finalisten genoten effectief die eer. Ze kregen een week om in afzondering de onuitgegeven partituur in te studeren van het werk dat de vermaarde compositiewedstrijd won. Zo wil het nu eenmaal de ‘Elisabethiaanse traditie’. De dromen van de Australische componist Ian Munro wisten het publiek van het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten te verleiden en te ontroeren. Dat publiek volgde – net als tienduizenden televisiekijkers – de prestaties van de deelnemers, begeleid door het Nationaal Orkest van België, onder de vlotte en toegewijde leiding van Gilbert Varga. Echte liefhebbers hebben evenwel nog steeds een zwak voor de halve finale, in het Koninklijk Conservatorium van Brussel. De intimiteit van een recital werd er dit jaar gecombineerd met de (soms harde) confrontatie met de concerti van Mozart, die nauwgezet werden begeleid door Georges Octors en zijn Koninklijk Kamerorkest van Wallonië.

Na dat alles is Severin von Eckardstein als winnaar naar voren getreden. Hij weet maturiteit en zowel stilistische als klankmatige beheersing te combineren met een ondefinieerbare zin voor cultuur, zonder enige arrogantie of overdreven vertoon, zodat hij vertolkingen brengt die alle toevalligheden overstijgen. Het zal bijzonder aangenaam zijn steeds opnieuw te beluisteren wat deze jongeman heeft weten te verwezenlijken in de – door duur en intensiteit – bijzonder moeilijke omstandigheden van de meest veeleisende van alle internationale wedstrijden. De ontdekking van een echte Beethovenvertolker die tegelijkertijd in staat blijkt een hedendaagse partituur te beheersen en een prachtige versie van het Concerto nr. 2 van Prokofiev te brengen, is ontegensprekelijk de verdienste van deze Wedstrijd. Zulk een groot talent was inderdaad vereist om de verbluffend begaafde jonge Chinees Wen-Yu Shen – nog maar zestien! – naar de tweede plaats te verbannen, boven de andere laureaten die meestal en diepgaande indruk op het publiek wisten te maken. Het zal ongetwijfeld velen genoegen doen hen terug te horen, nu deze editie van de Koningin Elisabethwedstrijd, met haar zo bijzondere spanning en sfeer, achter de rug is.

Michel Stockhem

Top